Help > Tutorials > Taalverandering met voorzetsels
Taalverandering met voorzetsels
(Met dank aan: Nicoline van der Sijs)
Voor deze tutorial zullen we kijken naar de distributie van ‘na’ en ‘naar’ door de tijd heen. In Van Der Sijs (to appear) wordt er gekeken naar de opkomst van het voorzetsel ‘naar’ als vervanger van een deel van de betekenissen van ‘na’. Stel nou dat je zoiets zou willen onderzoeken met Nederlab, dan zou je daar als volgt mee kunnen beginnen.
Stap 1
Zoek in twee verschillende zoekopdrachten naar de lemma’s ‘na’ en ‘naar’.
Stap 2
Gezocht in alle collecties zien de tijdlijnen er als volgt uit. Er is een duidelijke trend te zien wat betreft de opkomst van ‘naar’ vanaf ongeveer de laat-18de eeuw. Nu zouden we eigenlijk moeten kijken naar het verschil in gebruik, en dat is waar het echte werk begint.
Stap 3
Ga naar ‘Zoeken’ en dan naar ‘Zoeken in titelgegevens’, en pas de publicatiedatum aan naar van 1300 tot 1750. Vervolgens gaan we naar ‘Zoeken in tekst’ om een query te typen. Wat we nodig hebben is onze eerste zoekterm, ‘na’, met daarna een noun phrase. Aangezien noun phrases, naast een zelfstandig naamwoord, een lidwoord, persoonlijk voornaamwoord, of een adjectief kan bevatten, moeten we Nederlab duidelijk zien te maken dat we deze elementen optioneel willen toestaan in onze resultaten, maar dat ze niet verplicht aanwezig hoeven te zijn. Dit kun je doen door het tandwiel-icoon in ‘Geavanceerd zoeken’ aan de klikken, en bij ‘Herhaal’ 0 tot 1 keer specificeert. In CQL uit zich dit als “{0,1}”. Onze query ziet er als volgt uit.
Stap 4
Nu je de resultaten van de query voor je hebt kun je verschillende functies van Nederlab gebruiken om interessante statistieken te bekijken. Uiteindelijk is het verstandig de resultaten op te slaan als corpus, zodat deze later kunnen worden vergeleken met de andere query.
Stap 5
Herhaal Stap 3 en Stap 4, maar nu voor ‘naar’, in plaats van ‘na’.
Stap 6
Het grove werk begint wanneer de resultaten juist verkregen zijn. Volgens Van der Sijs (to appear) zit het interessante in de opkomst van ‘naar’ juist in het betekenisverlies van ‘na’, en dit zou dus handmatig bekeken en geanalyseerd moeten worden.